Samen met andere partijen zet de provincie programma’s op voor duurzame innovatie en kennisontwikkeling. Deze netwerkaanpak biedt de basis voor proeftuinen, projecten en/of verkenningen en de bijbehorende langdurige samenwerking. Door kennisontwikkeling en kennisdeling in proeftuinen gaat de grondgebonden landbouw op termijn verduurzamen en economisch sterker worden.
Uitvoeringsresultaten 2017
In 2017 zijn de verschillende activiteiten uit het Uitvoeringsprogramma InnovatieAgenda Duurzame Landbouw uitgevoerd. Belangrijkste activiteit was het Voedselvernieuwersfeest (www.voedselfamilies.nl/voedselvernieuwersfeest) van 11 mei. Dat is voor vele proeftuinen de start geweest. Ook pitches van voedselvernieuwers kregen daar aandacht. Verder zijn hier nieuwe samenwerkingen tussen onze partners gestart. Het Voedselvernieuwersfeest is voor veel initiatiefnemers de start geweest voor een nieuwe proeftuin. Het was belangrijk om voldoende nieuwe proeftuinen te krijgen voor de verschillende POP3 maatregelen voor duurzame innovaties. Het betrof hierbij zowel het afhandelen van de 1e ronde openstellingen van 2016 als van de 2e ronde openstellingen in 2017. Verder zijn er ook openstellingen geweest voor ‘LEADER’ en ‘Jonge boeren’. Daarnaast loopt het programma nog door van het Stimuleringskader systeeminnovatie grondgebonden landbouw.
Prestatie-indicatoren taak 1.5.1
Per activiteit komt hieronder een omschrijving van de uitvoeringsresultaten 2017 (wat hebben we gedaan) en een vooruitblik (wat gaan we doen in 2018) aan de orde.
a. Openstellingsbesluiten POP3 Duurzame landbouwinnovaties
Het doel van deze activiteit is om proeftuinen te genereren door subsidie beschikbaar te stellen via het POP3-programma en hiervoor de verschillende POP3-maatregelen voor duurzame landbouw (www.zuid-holland.nl/pop3) open te stellen en subsidie te verlenen voor proeftuinen. In 2017 zijn de subsidietoekenningen van de POP3 aanvragen van 2016 voor proeftuinen afgerond. In 2017 heeft ook de 2e ronde openstellingen van de vier POP3 maatregelen voor duurzame landbouw plaatsgevonden. Het totale bedrag aan openstellingen was € 7.974.138 en aangevraagd is € 7.723.648. De verdere subsidieprocedure vindt plaats in 2018. Hieronder nadere informatie over deze twee openstellingsrondes.
Openstellingen 2016
In 2017 zijn de subsidietoekenningen van de aanvragen van 2016 voor proeftuinen afgerond. Alle 15 subsidieaanvragen uit 2016 voor POP3 zijn toegekend in 2017 voor een bedrag van € 2.071.699. Het totale openstellingsbedrag van 2016 bedroeg € 3.819.000.
Overzicht proeftuinen POP3 2016
Openstellingen 2017
Het resultaat van deze activiteit in 2017 is dat er vier openstellingen zijn geweest van de gekozen POP3-maatregelen. De ingediende aanvragen worden op criteria gescoord van het openstellingsbesluit door het adviescomité dat onder andere uit twee externe deskundigen bestaat. Daarbij moeten de aanvragen eerst de minimale punten halen en daarna worden ze gerangschikt op het aantal punten. Tevens moeten ze voldoen aan alle formele vereisten. Deze hele beoordelingsprocedure duurt maximaal 22 weken.
De subsidietoekenning voor de proeftuinen die voldoende punten hebben gehaald zal plaatsvinden in 2018. Alle proeftuinaanvragen zijn al wel beoordeeld in 2017.
POP3 overzicht openstellingen duurzame landbouw 2017
Bij de openstellingen voor 2017 zijn de volgende communicatie activiteiten uitgevoerd om de doelgroep te informeren over de openstelling en over de doelen en voorwaarden van de verschillende openstellingsbesluiten met als doel om proeftuinaanvragen te krijgen van ondernemers:
- In maart 2017 is een algemene folder over de nieuwe openstellingen voor proeftuinen en POP3 maatregelen Duurzame Landbouw gestuurd naar alle agrariërs die bij het RVO staan geregistreerd. Deze was gericht op de tweede ronde openstellingen in het jaar 2017;
- Persberichten bij openstelling;
- Publicatie op website provincie;
- Verspreiding folder voor de openstellingen 2.1, 2.2, 2.7 en 2.8 (digitaal, naar contactpersonen van diverse organisaties en via bijeenkomsten);
- Informatieverstrekking en begeleiding tijdens Platformbijeenkomsten Duurzame Landbouw gericht op ondersteuning en advisering initiatiefnemers;
- Informatiebijeenkomsten op provinciehuis;
- Inhuur makelaar-schakelaars voor ondersteuning initiatiefnemers proeftuinen;
- Informatie verstrekking via partners Kennis- en Ontwikkelprogramma;
- Informatie verstrekking via gebiedsregisseurs onder andere aan Landschapstafels en Regietafels;
- Bijeenkomst ”Nieuwe Groene Cirkel in Hoeksche Waard en Goeree Overflakkee;
- Samenwerking met LTO om initiatieven te ondersteunen en te informeren;
- Advisering over aanvragen voorafgaand aan indiening (maatwerk via persoonlijke gesprekken.
POP3 activiteitenoverzicht 2017
b. Overige POP3 maatregelen landbouw (JOLA en LEADER)
Behalve de vier hiervoor genoemde POP3-maatregelen, die speciaal gericht zijn op duurzame innovaties, zijn er nog twee andere POP3-maatregelen die ook een bijdrage leveren aan een sterke en rendabele grondgebonden landbouw in Zuid-Holland namelijk een maatregel voor jonge landbouwers die een bedrijf gaan overnemen (JOLA) en een maatregel voor de uitvoering van de Lokale Ontwikkel Strategie (LEADER).
Jonge landbouwersregeling (JOLA)
Met POP-3 subsidies voor jonge landbouwers worden jonge landbouwers gestimuleerd om duurzaam te investeren in hun bedrijf. De regeling is vooral bedoeld om de aanschaf van modernere installaties en machines te stimuleren, waarmee de jonge landbouwer een achterstand kan inlopen. Subsidie kon gevraagd worden voor bepaalde investeringen die opgenomen waren in de regeling. Dit betrof onder andere investeringen in zonnepanelen, mestvergisters, warmte-kracht, mestscheidingsinstallaties, koe matrassen en varkensvriendelijke vloeren.
Voor 2017 is de regeling opengesteld in de periode vanaf 1 december 2016 tot en met 16 januari 2017. Voor deze openstelling was een bedrag van € 390.000 beschikbaar. Er zijn 24 aanvragen ingediend met een totaal aangevraagd bedrag van € 403.564,02. Er zijn 18 aanvragen toegewezen voor een totaal bedrag van
€ 303.545,82.
LEADER-aanpak: Leefbaarheid Platteland
Met POP3 subsidies voor het onderdeel LEADER worden de Lokale Ontwikkeling Strategie (LOS) Holland Rijnland en de LOS Polders met Waarden uitgevoerd. Zowel de LOS Holland Rijnland als de LOS Polders met Waarden zijn door Gedeputeerde Staten vastgesteld in november 2015. Tegelijkertijd zijn de Lokale Actie Groepen (LAG) geïnstalleerd in Holland Rijnland en de Polders met Waarden. De regeling is vooral bedoeld om projecten te realiseren die passen binnen de doelstellingen van de LOS van beide gebieden.
De openstellingen worden samen met beide Lokale Actie Groepen voorbereid, elke LAG adviseert over het open te stellen bedrag. Aanvragen worden van een advies voorzien door de betreffende LAG en vervolgens ter besluitvorming voorgelegd aan Gedeputeerde Staten.
In 2017 is de regeling twee maal opengesteld. De eerste openstelling in 2017 was in de periode van 15 mei 2017 tot en met 28 juni 2017. Voor deze openstelling was voor beide LEADER gebieden een bedrag van € 300.000 beschikbaar. Voor Polders met Waarden is er één aanvraag ingediend voor een bedrag van € 37.776,03. De gevraagde subsidie is verleend.
Voor Holland Rijnland zijn er vier aanvragen ingediend voor een bedrag van € 372.000. Twee van de vier aanvragen zijn afgewezen vanwege het ontbreken van cofinanciering door de gemeente. De overige twee aanvragen zijn door de LAG Holland Rijnland als onvoldoende beoordeeld en daarom ook afgewezen.
De tweede openstelling in 2017 was in de periode van 2 oktober 2017 tot en met 29 november 2017. Voor deze openstelling was voor Holland Rijnland een bedrag van € 300.000 beschikbaar. Voor Polders met Waarden was een bedrag van € 1.500.000 beschikbaar.
Voor Polders met Waarden zijn er twee aanvragen ingediend voor een totaal bedrag van € 294.780.
Voor Holland Rijnland zijn er twee aanvragen ingediend voor een totaal bedrag van € 129.000.
Alle aanvragen zijn in behandeling.
c. Uitvoering stimuleringskader Systeeminnovaties grondgebonden landbouw
Het stimuleren van systeeminnovaties in de landbouw is gestart in 2013 als uitvoering van de Beleidsvisie Groen met het Stimuleringskader Innovaties grondgebonden landbouw met subsidies via de Uitvoeringsregeling Groen (URG). Het doel is het stimuleren van systeeminnovaties in de grondgebonden landbouw op de thema’s korte afzetketens en veenweiden landbouw. Het Stimuleringskader is een voorloper van de Innovatie Agenda Duurzame Landbouw. Daarom is de subsidiemogelijkheid op basis van dit stimuleringskader beëindigd per 1 juni 2016.
Bij de korte afzetketens is het innovatietraject Masterclass stad-land en Verkorte ketens van bodem tot bord (voornamelijk Groene Hart) afgerond. Vier innovatietrajecten korte afzetketens zijn nog in uitvoering. Enkele initiatiefnemers op het thema korte afzetketens zijn ook betrokken bij de proeftuinen duurzame landbouw. Resultaten van de initiatieven binnen dit stimuleringskader dragen ook bij aan de doelen van de Innovatie Agenda. Het Veenweiden Innovatiecentrum (VIC) te Zegveld heeft het meerjarig programma systeeminnovatie (2014-2017) uitgevoerd.
Financiële verantwoording
Lasten:
Voor deze taak zijn € 2,5 mln lagere lasten gerealiseerd. Daarvan heeft € 0,5 mln betrekking op lagere subsidieverstrekkingen in het kader van nota Ruimte gelden uit het ILG-tijdperk en 0,7 mln betreft vrijvallende subsidies of verlenging van looptijden van subsidies. Daarnaast is er een onderschrijding van € 0,6 mln die wordt veroorzaakt door lagere subsidieverstrekking in het kader van Leader+ en een onderschrijding van € 0,2 mln voor POP3. Als gevolg van een looptijd-wijziging van de een subsidie Sanering glastuinbouw wordt € 0,7 mln minder gerealiseerd. Tenslotte zijn er kleine overschrijdingen van in totaal € 0,2 mln voor diverse deelproducten.
Baten:
Voor deze taak zijn de baten € 0,8 mln lager dan begroot. Deze is het gevolg van een lagere EU-bijdrage van
€ 0,2 mln voor POP3. Daarnaast is voor € 0,6 mln geen EU-bijdrage gerealiseerd voor Leader+ omdat hiervoor ook geen kosten zijn gemaakt.
Reserves (onttrekkingen):
De lagere subsidieverstrekkingen in het kader van nota Ruimte uit het ILG-tijdperk van € 0,5 mln en de 0,7 mln vrijvallende subsidies of verlenging van looptijden van subsidies leiden tot een lagere bijdrage uit de reserve Decentralisatieakkoord natuur. Overige lagere lasten leiden tot een lagere bijdrage uit de reserve Groene Ambities.
a. Openstellingsbesluiten POP3
In 2018 volgt een derde ronde nieuwe openstellingen en zal er verder gegaan worden met de communicatie. Dit zal in combinatie met de Voedselfamiliebijeenkomsten gebeuren zodat er een integrale aanpak is en het Innovatienetwerk Zuid-Hollandse Voedselfamilies zich zo kan presenteren. Ook is de mogelijkheid voor potentiële initiatiefnemers van een proeftuin aanwezig om persoonlijk advies te krijgen of informatie te verstrekken via specifieke bijeenkomsten
POP3 activiteitenoverzicht 2018
De kern van de aanpak is gericht op samenwerken aan innovaties. Daarom vindt in 2018 nogmaals een budgetverschuiving plaats van maatregel 2.2 (Fysieke investeringen) naar maatregel 2.7 (Samenwerken aan innovaties). Dit kan omdat ook de uitvoering van de proeftuin met fysieke investeringen en advies- en personeelskosten plaats kan vinden via maatregel 2.7 net zoals bij maatregel 2.2. Hierdoor kunnen de proeftuinen met nieuwe samenwerkingsverbanden hun plannen uitvoeren en de fysieke investeringen voor bijvoorbeeld machines, installaties, gebouwen, operationele kosten en software doen. In 2018 zal in Voedselfamiliebijeenkomsten elke keer aandacht zijn voor nieuwe initiatieven die een proeftuin kunnen worden. Hiermee willen we het laatste budget voor Samenwerken aan innovaties gebruiken. Resterend budget kan verder nog in 2019 worden ingezet. Verder kunnen proeftuinen uit 2016 die een samenwerkingsverband hebben ook hun voorstel voor de uitvoering indienen. Dit betekent dat we gaan inzetten om in 2018 op een succesvolle openstelling voor ’Samenwerken aan innovaties’. Hierdoor kunnen ook nog de ervaringen van deze proeftuinen in 2019 en 2020 via het Kennis- en ontwikkelprogramma worden ingezet. Daarnaast kan de verspreiding van de kennis ook plaatsvinden via de POP3 maatregel 2.1 Trainingen en demonstraties. Daarbij wordt dan gebruikt gemaakt van de opgehaalde kennis uit de lopende proeftuinen.
In onderstaande tabel staat een indicatie van de bedragen van de openstellingen. De bedragen voor 2016 zijn de werkelijke bedragen van de toegekende subsidies. Voor 2017 is dat het indicatieve bedrag van de toe te kennen aanvragen. Voor de andere jaren zijn dit weer indicatieve bedragen van de openstellingen.
POP3 indicatie bedragen openstellingen en totaal beschikbaar budget
b: Overige POP3 maatregelen landbouw (JOLA en LEADER)
Ook in 2018 is er een openstelling voor Jonge landbouwersregeling in december ad circa € 500.000. Voor Leader zijn er twee openstellingen (maart en oktober) via de Lokale Actie Groepen Holland Rijnland en Polders met Waarden.
c: Stimulering maatschappelijke initiatieven duurzame landbouw
Bij de Begroting 2018 is deze subsidiemogelijkheid vastgesteld waarbij het gaat om het stimuleren van maatschappelijke initiatieven, die een bijdrage leveren aan het doelen van de provincie. Deze initiatieven vallen nu tussen wal en schip en komen niet in aanmerking voor de bestaande POP3 regeling. (€ 100.000). In 2018 brengen wij deze subsidiemogelijkheid onder de aandacht van onze partners via algemene communicatie en via de Voedselfamiliebijeenkomsten. Dit eerste jaar gaan we ontdekken hoeveel behoefte er is aan deze ondersteuning van maatschappelijke initiatieven.
d: Uitvoering Stimuleringskader Systeeminnovaties grondgebonden landbouw
Goedgekeurde subsidietrajecten worden afgerond ofwel verder uitgevoerd tot en met 2019. Het Veenweiden Innovatiecentrum voert jaarlijks verschillende innovatieverkenningen uit op basis van de samenwerkingsovereenkomst. De samenwerkingsovereenkomst hierover met provincie Utrecht loopt tot en met 2019 en kan t.z.t. verlengd worden.
